5 forces là gì? Mô hình cạnh tranh trong kinh doanh

5 forces là mô hình giúp đánh giá những ảnh hưởng đến sự phát triển của ngành kinh doanh hoặc thị trường. Từ đó giúp cho các nhà kinh doanh nắm được các vị trí của doanh nghiệp mình, định hướng được chiến lược. Vậy, 5 forces là gì?

5 forces là gì? 5 áp lực cạnh tranh của Michael Porter

5 forces là 5 áp lực cạnh tranh của Michael Porter được xuất bản trong cuốn sách “Competitive Strategy: Techniques for Analyzing Industries and Competitors” năm 1980. Đây là mô hình giúp đánh giá, phân tích những lực lượng quan trọng có ảnh hưởng đến mức độ cạnh tranh trong một ngành.

Mô hình 5 áp lực cạnh tranh được xây dựng trên giả thuyết sẽ có 5 lực lượng ảnh hưởng đến các yếu tố trong một ngành hoặc thị trường. Qua đó, giúp các nhà quản trị nắm được các chiến lược của công ty để định hướng cho sự phát triển trong tương lai.

Theo đó, 5 forces sẽ bao gồm các yếu tố: Sự cạnh tranh trong ngành, đối thủ cạnh tranh tiềm năng, nhà cung ứng, sản phẩm.

Sự cạnh tranh trong ngành

Đối thủ cạnh tranh là những cá nhân, doanh nghiệp sản xuất cùng một mặt hàng, chủng loại nhằm thỏa mãn nhu cầu của khách hàng trong một phân khúc khách hàng mục tiêu.

Đây là yếu tố chính quyết định đến mức độ cạnh tranh, lợi nhuận trong ngành. Theo đó, nhu cầu của thị trường tăng cao thì các doanh nghiệp phải cạnh tranh mạnh mẽ để giành thị phần và mở rộng thị trường dẫn đến lợi nhuận thấp.

Hiện nay, sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp rất gay gắt khi có quá nhiều đối thủ cạnh tranh mà những đối thủ này ngang sức với nhau. Nếu không có sự khác biệt để thu hút khách hàng thì dễ dẫn đến mất đi những khách hàng thân thiết nhất.

Đối thủ cạnh tranh tiềm năng

Đây là cũng là mối đe dọa lớn của những doanh nghiệp. Mặc dù những đối thủ cạnh tranh tiềm ẩn chưa có những cạnh tranh cùng ngành nhưng vẫn có khả năng tham gia khi có cơ hội. Cụ thể, khi một ngành có lợi nhuận cao và không có rào cản tham gia thì sẽ nhanh chóng thu hút cá nhân tham gia, gia tăng sự cạnh tranh.

Các đối thủ cạnh tranh tiềm năng tăng cao khi: lượng vốn bỏ ra thấp, công ty không có bằng sáng chế, nhãn hiệu, không cần uy tín thương hiệu, chi phí chuyển đổi khách hàng thấp, sản phẩm gần giống nhau, lòng trung thành khách hàng thấp…

Để ngăn chặn được nguy cơ cạnh tranh tiềm ẩn này thì các doanh nghiệp phải chiếm ưu thế về chi phí công nghệ, nguyên vật liệu, nguồn lực… Bên cạnh đó, cần khác biệt hóa sản phẩm, giảm chi phí trên một đơn vị sản phẩm, duy trì và củng cố các kênh phân phối, đồng thời mở rộng các kênh để chiếm lĩnh thị trường.

Quyền thương lượng của nhà cung ứng

Nhà cung ứng là các cá nhân hoặc tổ chức tham gia cung ứng hàng hóa, dịch vụ trên thị trường. Họ có thể gây áp lực cho các công ty thông qua việc tăng giá sản phẩm, giảm chất lượng hàng hóa, thời gian và địa điểm giao hàng… Đây là những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến giá cả, chất lượng sản phẩm, khả năng cạnh tranh.

Nhà cung ứng thể hiện quyền thương lượng với doanh nghiệp khi có ít nhà cung ứng nhưng nhiều người mua. Hoặc các nhà cung cấp lớn đang thực thi chiến lược hội nhập về phía trước, nguồn nguyên liệu khan hiếm và có chi phí chuyển đổi cao.

Quyền thương lượng của khách hàng

Khách hàng là những người tiêu dùng các sản phẩm cuối cùng, nhà phân phối hoặc nhà mua công nghiệp. Khách hàng đóng vai trò quan trọng mà mỗi công ty phải luôn cố gắng để phục vụ nhu cầu khách hàng tốt nhất. Bởi họ là nhân tố tác động đến việc cạnh tranh giữa các doanh nghiệp, trong đó đưa ra những yêu cầu về sản phẩm với giá thấp hơn hoặc chất lượng sản phẩm tốt hơn.

Khách hàng có khả năng “mặc cả” cao khi mua số lượng lớn, chỉ tồn tại vài người mua, có nhiều sản phẩm thay thế, chi phí chuyển đổi sang nhà cung cấp khác thấp hơn, người mua nhạy cảm về giá…

Sự đe dọa từ các sản phẩm thay thế

Sản phẩm thay thế có sự tương đồng về giá trị, công dụng, đây là những sản phẩm có tính năng, công dụng, chất lượng tốt hơn mà giá lại cạnh tranh. Vì các sản phẩm thay thế là kết quả của những cải tiến công nghệ cao.

Sự xuất hiện của các sản phẩm thay thế sẽ làm giảm số lượng sản phẩm tiêu thụ, giá thành, qua đó làm giảm lợi nhuận của doanh nghiệp. Thậm chí còn có thể xóa bỏ hoàn toàn các sản phẩm, dịch vụ hiện tại. Để hạn chế sự ảnh hưởng này, các doanh nghiệp cần phải đưa ra chiến lược kinh doanh hợp lý, cải tiến công nghệ để nâng cao chất lượng, giảm giá thành sản phẩm.

Qua chia sẻ các thông tin, hi vọng các bạn đã hiểu 5 forces là gì. Từ đó giúp các doanh nghiệp đề ra các chiến lược kinh doanh sản phẩm, nghiên cứu các đối thủ cạnh tranh.